Page 13 - Kijk op zijn omgeving

Pagina 11

Niettemin is reeds vrij vroeg een school gebouwd, dat moet omstreeks 1770 geweest zijn_
Het turfgraven en het door trekken en het graven van de wijken, hield gelijke tred.
Door de vervening, en daar men het doorgraven van de vaart breide Haulerwijk zich ook
langzamerhand uit Het heeft ongeveer 100 jaar geduurd voor dat vanaf de grens van
Bakkeveen de grens met Veenhuizen was bereikt__ Toen kwam de verbinding tussen het
Friesche en het Drentse kanalenstelsel tot stand.
In 1891 nemen de Provinciale Staten op voorstel van Gedeputeerde Staten, het kanaal van
Drachten via Ureterp, Bakkeveen, Haulerwijk tot Veenhuizen, in eigendom, onderhoud, en
beheer over_
Ter verdediging daarvoor zegt het voorstel, dat de overneming en de "daarmee
onafscheidelijke verbetering van het bestaande kanaal, van het dorp Drachten tot de
Kolonivaart" het verkeer te water tussen Assen en andere westelijke plaatsen in Friesland
zal bevorderen" met schepen van 30, 40 en 50 tonnen inhoud" Dat was toen niet mogelijk
omdat alleen maar schepen van beperkte diepgang en geringe afineting en uitsluitend
" in daarvoor gunstige getijden" van het kanaal gebruik konden maken.
Bovendien liep het kanaal langs een hele rij plaatsen in Smallingerland, Opsterland en
Ooststellingwerfmet gezamenlijk meer dan 10.000 inwoners_ Een belangrijk argument was
nog, dat de eigenaren van het kanaal - de drie genoemde gemeenten en een aantal
particulieren, zich aan het onderhoud weinig gelegen lieten, van onderhoud kwam dan ook niet
veel, zodat de scheepvaart en af stromings belangen der aangelegen plaatsen en gronden, voor
een goed deel , reeds jaren lang worden en blijven verwaarloosd, zonder dat er hoger gezag
daarin iets ten goede kan aan brengen. De belangen zijn vaak tegenstrijdig één deels afVoer en
ander deels landbouwgronden.
In die zelfde tijd, namelijk in 1859, is ook de weg aan de noordzijde van de vaart een zandweg
aangelegd, voordien kon men er wel langs - dat moest ook wel,
Later verhard met macadam wanneer?
Toen men op het grondgebied van thans Waskemeer uitgeveend was worden er al gronden
voor landbouw doeleinden uit gegeven. Het boeren bedrijf is echter klein, en geniet bij de
lokale overheid ook weinig belangstelling_Door meer schapen te houden, en door de
vaarverbinding, al was het nog maar in een richting, was het mogelijk compost aan te voeren
uit grotere plaatsen, compost bestond uit huisvuil en de in houd uit de zogenaamde huisje
ton welke in de grote plaatsen werd opgeslagen en diende als bemesting op de arme
zandgronden" per schip werd het aangevoerd.
Naast akkerbouw was het ook mogelijk wat grootvee te houden Het begon met een of twee
koeien, welke 's winters in een potstal werden gehouden. Een potstal was een ruimte iets
uitgegraven, waar de koeien los in liepen, ook hier gebruikte men heide plaggen als strooisel.
Heide was er voldoende om plaggen te steken. Later bleek dat door het houden van schapen
op de heide en het steken van plaggen de heide werd onderhouden .
De boeren van de Haule hadden dat al jaren gedaan, grote hopen heide plaggen verrezen in de
herfst naast de boerderij, de hele winter had men strooisel voor schapen koeien en varkens_
Al waren de bedrijfjes klein de landbouw begon betekenis te krijgen_
De Friesche maatschappij van landbouw voelde evenwel sterk de behoefte aan
landbouwonderwijs_Men vond, dat het landbouwonderwijs moest beginnen op de lagere
school, zodra er voor de onderwijzers een betere gelegenheid bestond om zich in de de nodige
vakken te bekwamen.
De in 1828 te Tolbert geboren onderwijzer Eelke Aldershof, die hoofd van de school in
Ureterp werd, begon daar met het geven van een cursus_Om geldelijk gewin was het hem